In zijn autobiografie Spiegelbeeld kijkt Erwin Blumenfeld onder andere terug op zijn ervaringen gedurende de tweede wereldoorlog. Hij werkt als ambulancechauffeur aan het front. Een gymnastiekzaal in een dorpsschool dient als lazaret. Lijken worden bij gebrek aan een betere ruimte gedumpt in de kelder. Na verloop van tijd is de stank ondragelijk. Blumenfeld krijgt samen met zijn ‘maat’ Aujust opdracht de lijken uit de kelder te halen.
Eindelijk werd hij informeel: ‘Ten slotte moeten jullie dus de ingepakte kadavers uit de kelder halen en in de wagen gooien; een peuleschil voor twee flinke kerels zoals jullie. En om deze pil te verzoeten,’ zijn stem werd zachter, ‘komt er nog een prettige verrassing: ik heb het zo ver gekregen, dat de bevolking van Ardon voor elke in deze school overleden held drie mark boete moet betalen. Voor elk bovengebracht lijk krijgen jullie vijftig pfennig. De rest wordt tussen de heren officieren en het Rode Kruis verdeeld. Onderwijzer Dupont moet de zakken bij het opladen tellen ...’
Dan blijkt weer eens hoe sterk een prestatiebeloning kan motiveren.
Voordat we een nauwkeuriger plan voor de slag (ik kon nog niet bevroeden hoe treffend dit woord zou zijn) hadden kunnen ontwikkelen, kreeg ik bevel onmiddellijk zwaargewonden in Filain op te halen, een hulppost aan het front. Aujust gaf me de laatste instructies: ‘Geen in het prikkeldraad laten hangen! Ieder lijk heeft waarde: de levenden kunnen wel even wachten!’
En, natuurlijk, voor een prestatiebeloning zet je je volledig in.
De rust had mij nieuwe kracht gegeven: de volgende zak leek lichter en ik gooide hem met één zwaai op de kar. De schoolmeester telde zorgvuldig en nam op gezette tijden een hartversterking. Pas beneden in de kelder ontdekte ik waardoor ik zoveel sterker was geworden: in het blauwe schijnsel van het carbidlicht halveerde een zeer bebloede Aujust met een groot slagersbijl, in kokende woede, een lijk dat over een boomstronk gedrapeerd lag. Vakkundig trancheerde hij het vlees met een lang mes en zo nodig met de zaag. Met liefde had Aujust ook mij in tweeën gehakt.
Fantastische effecten geeft dat toch, prestatiebeloning!
Dit blog is eerder op mijn oude blog geplaatst