Hoort u ook weleens zinnen als “Het ligt aan de cultuur” of “We moeten de cultuur veranderen”? Ja?
Eind vorige en begin van deze eeuw was het meestal de communicatie waar het aan lag wanneer er problemen waren met het functioneren van een organisatie. Dat hoor je nu nog weleens, maar vaker gaat het tegenwoordig over de cultuur.
Wat die twee met elkaar gemeen hebben?
Het zijn containerbegrippen. Zinnen waarin de schuld wordt gelegd bij de communicatie of de cultuur zijn bezweringsformules, stoplappen, mantra’s. Maar je schiet er niets mee op.
Als iemand het woord cultuur gebruikt dan weet hij niets beters meer, het gebruik van dat begrip biedt geen zicht op verandering. Het is zo algemeen, dat het je geen enkel handvat geeft over wat er echt fout gaat. Laat staan dat je weet wat er moet gebeuren.
Cultuurverandering als oplossing voor problemen is daarom vrijwel altijd onzin. Want als je niet weet wat je moet aangrijpen, dan biedt de term cultuurverandering geen enkele grip en daarmee ook geen zicht op verbetering.
Cultuur is een interessant fenomeen om te bestuderen, maar je kan het niet rechtstreeks kneden. Wie beweert een cultuur als bron van problemen aanwijzen wel zicht op verandering geeft, die begrijpt er weinig van.