In “Maakbaarheid in de infrastructuur” maakte ik verschil tussen de begrippen complex en gecompliceerd om te verklaren waarom technische maakbaarheid veel groter is dan de maakbaarheid van bijvoorbeeld gewenst gedrag in een samenleving.
Er is nog een kenmerk van techniek waardoor de complexiteit minder groot is dan in andere vakgebieden. Het “grappige” is dat dit juist komt door het gecompliceerde karakter van techniek.
Techniek vraagt vakkennis, veel vakkennis. Zonder de benodigde vakkennis kun je eenvoudigweg geen inhoudelijke bijdragen leveren aan de technische inhoud van een technisch project. Dat feit levert vrijwel automatisch minder bemoeienis door niet-vakmensen op de inhoud op. Veel managers houden zich verre van de technische inhoud van projecten. Ze willen zich er geen buil aan vallen! Als ze zich, zonder vakkennis, met de inhoud gaan bemoeien, dan zullen ze zonder meer door de mand vallen als ondeskundig. Daardoor zijn er minder betrokkenen bij de inhoud. De inhoudelijke techniek is nog steeds het domein van vakmensen. Hoe ingewikkelder, hoe gecompliceerder de techniek en hoe meer voor buitenstaanders duidelijk is dat zijzelf niet de kennis bezitten om zich ermee te bemoeien, hoe minder niet-vakmensen zich er mee zullen bemoeien. En, minder betrokkenen, dat maakt ieder vraagstuk minder complex.
Dus: hoe gecompliceerder, hoe lager de complexiteit!
In projecten eigenen managers zich soms bepaalde bevoegdheden toe. Ze trekken de besluitvorming bij de vakmensen vandaan. Gezien het voorgaande zal duidelijk zijn dat een dergelijke toe-eigening van bevoegdheden in projecten automatisch tot meer complexiteit leidt. Hoe meer bestuurders, managers, stuurgroepen, en dergelijke zich bemoeien met projecten, hoe groter de complexiteit. Hoe complexer iets gemaakt wordt, hoe kleiner de maakbaarheid.
Dus: projecten worden minder maakbaar, naarmate er zich meer niet-vakdeskundigen mee bemoeien!
Lees ook: "Complexiteit en projecten"