Knausgård geeft hierboven een best opmerkelijke observatie. En, hij lijkt ook te kloppen. Het lijkt haast te suggereren dat we nog steeds aan vervreemding lijden, maar dat we dit intussen hebben verstopt achter meer positieve ideeën over zelfverwerkelijking. En misschien is dat deels ook wel zo, bijvoorbeeld voor mensen die werk doen waar ze zelf niets uithalen en dat ze alleen doen om enige bestaanszekerheid te hebben.
Er is wel een kanttekening bij te plaatsen. Karl Marx had het over vervreemding in een tijd van keihard kapitalisme waarin mensen werden uitgebuit en voor weinig loon hele lange dagen maakten waarin ze geestdodend werk deden. Werk waarvoor de arbeiders geen enkel intrinsieke motivatie voelden. Dat dat vervreemdend werkt, behoeft nauwelijks betoog.
Dat er altijd vervreemding op de loer ligt als het om werk gaat, bestrijd ik ook zeker niet. Mensen werken immers nog steeds om hun bestaanszekerheid veilig te stellen. Veel mensen koesteren hun vrije tijd meer dan hun werkzame tijd. Zeker.
Daar staat tegenover dat als je iets doet wat je boeit, wat je interessant of belangrijk vindt, iets waar je intrinsiek voor gemotiveerd bent, je daar zeker voldoening uit kan halen. Dat je dat dus echt als zelfverwerkelijking kan ervaren. Als je dat ook zo ervaart dan is dat niet iets wat je jezelf voorhoudt om vervreemding te verbloemen. Integendeel, ik ken zelf voldoende mensen die gewoon leuk werk hebben, belangrijk werk, werk dat hen voldoende interesseert en waarbinnen ze gemotiveerd zijn om steeds nieuwe dingen te leren en steeds beter te worden. Sterker nog ik denk dat dit voor heel veel mensen geldt.
En ja, bij elke functie zitten corveetaken. Taken die je totaal niet boeien, taken die je geen energie geven, taken die nou eenmaal moeten gebeuren. Zolang die maar niet de overhand krijgen kan je het nog steeds leuk werk vinden. En als je ook nog eens leuke en prettige collega’s hebt, collega’s waarmee je je ergernissen kan delen, dan hoef je nog steeds niet bang te zijn voor vervreemding.
Lijkt mij.
Citaat Karl Ove Knausgård uit “Mijn Strijd 6, Vrouw”.
“Mijn Strijd 6. Vrouw” bij bol.com