In “Behave” kaart Robert Sapolsky het werk aan van Diana Baumrind over opvoedingsstijlen en de aanvullingen daarop van Eleanor Maccoby en John Martin. Baumrind onderkende 3 soorten opvoeding. Maccoby en Martin voegden daar een vierde stijl aan toe. Zij zetten de vier stijlen in een 2-bij-2 matrix.
Ik neem u hierin mee, leg een relatie met leiderschap en haal er toch maar weer eens holacracy bij.
De vier ouderschapsstijlen zijn:
- ‘Authoritative parenting’ (gezaghebbende opvoeding)
Kenmerken: heldere regels en verwachtingen, ruimte voor flexibiliteit, voor lof, voor vergevingsgezindheid, voor input van de kinderen.
Resultaat: blije, sociaal en emotionele volwassenen, onafhankelijke en zelfredzame mensen. - ‘Authoritarian parenting’ (autoritaire opvoeding)
Kenmerken: veel regels en hoge verwachtingen, maar rigide en arbitrair. Geen rechtvaardiging van de regels. Weinig belang hechtend aan de behoeften van kinderen.
Resultaat: enigszins succesvolle, conformistische, gehoorzame mensen. Niet al te blij, vol ressentiment dat ieder moment tot ontploffing kan komen. Povere sociale vaardigheden. Mensen die niet leerden door te experimenteren, zij moesten orders van hun ouders opvolgen. - ‘Permissive parenting’ (toegeeflijke opvoeding)
Kenmerken: weinig eisen en verwachtingen. Regels worden niet afgedwongen, kinderen bepalen de agenda.
Resultaat: zelfgenoegzame individuen met een matige impulscontrole, een lage frustratietolerantie en matige sociale vaardigheden. - ‘Neglectful parenting’, soms ook ‘uninvolved parenting’ (of is het eigenlijk gewoon verwaarlozing? Want ik zou het geen opvoeding durven noemen)
Kenmerken: weinig verwachtingen, laag ontvankelijke ouders.
Resultaat: mensen die zich moeilijk kunnen verbinden met anderen, gedragsproblemen.
Je oogst wat je zaait. De latere volwassenen gedragen zich grotendeels als hun ouders, met dezelfde stijl en dezelfde waarden. Maar niet helemaal. Want vooral de omgeving waarin kinderen opgroeien, de andere kinderen met wie zij omgaan, dat is uiteindelijk ook gedragsbepalend.
Je oogst wat je zaait. Verschillende soorten leiderschap zijn zeer vergelijkbaar met de verschillende soorten opvoeding. Leiding geven is in zekere zin een soort opvoeden. En: opvoeden is leiderschap tonen. De effecten van verschillende soorten leiderschap zijn analoog aan de verschillende soorten opvoeding. Laten we het plaatje eens invullen op basis van de vier stijlen.
- Gezaghebbend leiderschap
Kenmerken: heldere regels en verwachtingen, ruimte voor flexibiliteit, voor lof, vergevingsgezindheid, voor input van de medewerkers.
Resultaat: blije, sociaal en emotionele, onafhankelijke en zelfredzame medewerkers. - Autoritair leiderschap
Kenmerken: veel regels en hoge verwachtingen, maar rigide en arbitrair. Geen rechtvaardiging van de regels. Weinig belang hechtend aan de behoeften van medewerkers.
Resultaat: enigszins succesvolle, conformistische, gehoorzame medewerkers. Niet al te blij, vol ressentiment dat ieder moment tot ontploffing kan komen. Povere sociale vaardigheden. Medewerkers die niet leerden door te experimenteren, zij moesten orders van hun bazen opvolgen. - Toegeeflijk leiderschap
Kenmerken: weinig eisen en verwachtingen. Regels worden niet afgedwongen, medewerkers bepalen de agenda.
Resultaat: zelfgenoegzame medewerkers met een matige impulscontrole, een lage frustratietolerantie, matige sociale vaardigheden. - Verwaarlozend leiderschap
Kenmerken: weinig verwachtingen, laag ontvankelijke managers.
Resultaat: medewerkers met gedragsproblemen die zich moeilijk kunnen verbinden met anderen.
Welk leiderschap lijkt u het meest effectief? Juist, leiderschap met gezag!
En juist dat is zeldzaam.
Ik kan het niet laten hier nog maar eens een keertje te wijzen op het mooie van zelfsturing. En met name op holacracy, want dat ken ik het beste.
Bij deze vorm van zelfsturing is het leiderschap gedistribueerd. Wie een ‘accountability’ heeft mag zelf veel besluiten en hij mag bepalen hoe hij dingen doet. Én hij heeft daartoe de bevoegdheid. Bij holacracy is het gezag niet afhankelijk van één enkele leider, maar van vele mensen die ieder gezaghebbend leiderschap tonen bij de dingen waar zij verstand van hebben, waarvan zij het beste weten hoe die gedaan moeten worden.
In die zin creëert holacracy de overtreffende trap van gezaghebbend leiderschap. Wie wil dat nou niet?!
Citaten uit “Behave” van Robert Sapolsky.