Ik hoor het nog regelmatig. “Mijn baas …” enzovoorts. Mijn automatisch gedachte is dan: “Een hond heeft een baas”. Wie wil er nu nog praten over een “baas”. Het beeld dat “baas” bij mij oproept is dat van iemand die jou precies verteld wat je moet doen. Maar, de meeste mensen weten toch wel wat er van hen verwacht mag worden en handelen daarnaar? Je plaatst jezelf wel in een heel onderdanige positie als je degene die boven je staat in de klassieke hiërarchie “baas” noemt.
Maar ja, wat dan? Ook “leidinggevende” is wat mij betreft een besmet begrip. Want hoeveel mensen hebben daadwerkelijk nodig dat aan hen leiding wordt gegeven? Ook hiermee wordt afhankelijkheid gesuggereerd, die geen recht doet aan hoe de meeste mensen functioneren en willen functioneren.
Manager klinkt dan al wat neutraler in mijn oren. Waarbij ik managen definieer als “dingen voor elkaar krijgen”. Dat impliceert in ieder geval niet gelijk onderdanigheid en afhankelijkheid. Want een manager kan ook dingen voor elkaar krijgen door ruimte en autonomie aan je medewerkers te geven die onder je in de hiërarchie staan.
Eerder heb ik ook voor leiderschap gepleit. Dat doe ik nog steeds. Eén van de eigenschappen van een goede leider is dat hij beschikt over goede sociale vaardigheden. En dat impliceert volgens mij ook weer dat een leider ruimte en autonomie kan geven en dat diens medewerkers ook minder afhankelijk van hem zijn.
Het blijft lastig om een goede naam te vinden. Denkend aan de hiërarchie zou je over “bovengeschikte” kunnen praten. Dat zegt precies wat diegene is. Maar, eerlijk, ik vind het ook raar en merkwaardig klinken en ook daar klinkt weer afhankelijkheid in door.
Moeten we het dan hebben over “degene die één plaatsje boven mij in de hiërarchie staat”? dat klinkt neutraler en feitelijker dan de andere begrippen. Maar, ook hier: wie krijgt dat uit zijn bek?!
Dus, we zijn er niet uit.
Misschien vinden veel mensen dit ook helemaal geen punt of zelfs muggenzifterij. Dat kan. Voor mij is het dan wellicht een gevoelig punt, omdat ik heel erg in zelfsturing geloof. Daarbij heb je geen bazen. En ik heb zelf in een holacracy gemerkt dat dit heel erg goed en bevrijdend kan werken. Er zijn dan helemaal geen bazen, leidinggevenden of managers.
In organisaties waar wel sprake is van bazen, leidinggevenden of managers geef je mensen niet het gevoel dat ze veel vrijheid hebben en veel zelf kunnen regelen en initiëren. Taal kan sturend zijn in houding en gedrag. Hou je vast aan bazen, leidinggevenden of managers dan krijg je mensen die meer slaafs zijn en die naar boven kijken als er iets moet gebeuren waarvan niemand hen heeft gezegd dat ze dat zelf kunnen en mogen regelen.
Lees ook:
De legitimiteit van leiderschap ontrafeld
https://www.markensteijn.com/index.php/leiderschap-2/125-de-legitimiteit-van-leiderschap-ontrafeld?
Leidingnemende
http://www.markensteijn.com/index.php/weblog/355-leidingnemende
Holacracy en ik
http://www.markensteijn.com/index.php/management/297-holacratie-en-ik